DE BELGISCHE UFO-GOLF, TWINTIG JAAR LATER Door: Jan Hertoghs Bron: HUMO 48/3612 - 24 november 2009 http://www.humo.be
Het nieuws kwam uit de buurt van Eupen: op woensdagavond 29 november 1989 hadden de brigadiers Heinrich Nicoll en Hubert von Montigny een driehoekig platform gezien ('een donkere sombere massa') met onderaan drie felle witte lichten en middenin een pulserend oranje licht. Eerst hing het stil boven een weide, vervolgens zette het zich traag in beweging: de onthutste rijkswachters konden het tuig nog enkele kilometers volgen. Opmerkelijk: ondanks zijn omvang (geschat op 25 à 30 meter) maakte het ding geen enkel gerucht. Die waarneming werd de volgende dagen bevestigd door tientallen getuigen, die eenzelfde fenomeen gezien hadden in de regio van de Duits-Belgische grens. Het was de ouverture van de Belgische 'ufo-golf': anderhalf jaar duurde die, en een paar duizend mensen deden soortgelijke waarnemingen. Op 18 en 19 december 1989 was Humo ook ter plekke om getuigen te ondervragen, en ik kon alleen maar vaststellen dat ze allemaal diep onder de indruk waren van het onverklaarbare dat ze gezien hadden. Na twintig jaar zijn die sightings nog altijd onverklaarbaar. En nu wil ik van 'mijn' getuigen weten of het hen nog bezighoudt. De eerste die ik toen sprak, was schrijnwerker Eric Leban. Twintig jaar later woont hij nog altijd in hetzelfde huis in Baelen (bij Eupen). Geen tien tellen sta ik binnen of hij doet al opnieuw zijn verhaal, met grote gebaren alsof het gisteren was. Dat het kwart voor zeven was, dat hij terugkeerde van zijn werk, en dat zijn vrouw riep: 'Niet binnen met uw botten! Ga eerst maar wat hout halen voor de kachel nu ge uw botten nog aanhebt!' En dat hij op het terras net wat blokken op z'n arm had gestapeld toen het gebeurde. 'Ik draaide mij om en ik zag het komen. Uit de richting van de E40, zo kwam het naar hier, 150 à 200 meter hoog. Heel traagjes, nog geen vijf kilometer per uur! En zo over het Home St François en dan over mijn huis en daar stopte het met vliegen! Twee of drie seconden hing het pal boven mijn terras! Il a fait du surplace!' En dat hij eerst aan een laagvliegend vliegtuig dacht, maar dat kon toch niet stilhangen?! En na die paar seconden was er zo'n zachte woemmm, niet heviger dan een zuchtje wind, en toen was het verdwenen - toen het even schuin ging hangen, heeft hij dat profiel van die donkere driehoek gezien. 'Daarvoor waren alleen die drie straffe lichten te zien. Heel de tuin, heel ons terras was verlicht alsof het klaarlichte dag was! En in het midden van die drie lichten was een oranje-rood schijnsel.'
Kom, zegt hij, ik zal u de tuin laten zien en waar ik toen stond. En zo staan we op de tegels bij een moestuin waar stevige winterkolen groeien. Hij laadt wat denkbeeldig hout op zijn arm en doet voor hoe hij zich omdraaide en het ding zag. En voor de vierde keer herhaalt hij hoe stil het daar hing, zonder enig geluid, en hoe licht suizend het dan vertrokken is. 'Als een vliegtuig op honderdvijftig meter boven mijn kop zou optrekken, dat zou oorverdovend zijn geweest en die houtblokken waren dan wel uit mijn armen gedaverd!' En dat het de volgende dag in de krant had gestaan en dat hij toen pas begreep dat hij 'ook een ufo gezien had'. Eén van die rijkswachters uit Eupen kent hij trouwens. 'Heinrich Nicoll speelde bij ons in de harmonie. Ik heb hem toen nog opgebeld, der Heinz!' We gaan weer naar binnen. En hij vertelt dat er toen ook ufo-onderzoekers zijn langsgekomen, uit Parijs en uit Brussel, dat waren de onderzoekers van Sobeps (Société Belge d'Etude des Phénomènes Spatiaux, zij hebben honderden rapporten opgesteld van de getuigenissen en hun onderzoeken over 'La Vague d'OVNI' zijn gepubliceerd in twee boeken, red.). Nog tot vorig jaar had hij dat adreskaartje van Sobeps in zijn portefeuille zitten 'voor het geval ik weer iets zou zien, dan kon ik ze gelijk opbellen'. En dat er maandenlang ook een verrekijker in zijn auto heeft gelegen en dat hij nog vaak naar de lucht kijkt, 'je weet maar nooit'. En dat het nù, in 2009, had moeten gebeuren. Nu hebben de meeste mensen een digitale camera! Of een gsm die foto's kan maken! Had hij zoiets maar gehad, toen! BLIMP Franck Istasse: Toen ik ermee begon, zag ik de collega’s al grinniken, want ja, onder journalisten wordt zo’n onderwerp niet al te serieus genomen. Ik was nog geen journalist in 1989, ik heb ‘de golf’ dus niet meegemaakt, maar wat ik erover las, intrigeerde mij. Uiteindelijk hebben we er meer dan vier maanden research aan besteed. HUMO: In de uitzending heb je zowat alle vliegmachines getoetst die in aanmerking komen: Awacs, Loflyte, Stealth, helikopters, noem maar op. Istasse: Het vervelende is dat er zovéél hypotheses zijn, je kan ze onmogelijk allemaal checken. We hebben dan maar de meest voorkomende onderzocht. Maar geen enkel toestel – ook niet de meest geavanceerde prototypes – is zo groot, kan zo goed stilhangen of zo geruisloos voortbewegen als die tuigen. Het rare vond ik hoe sommige sceptici – onder wie een prof van de unief in Luik – hun mening gaven zonder één getuige gesproken te hebben. Vanachter hun bureau zegden ze dat het Venus was, of temperatuurinversie, of een ander normaal fenomeen. Het leek haast een vorm van kwade trouw. Want die getuigen hebben wel degelijk iets buitengewoons gezien! En dan spreek ik niet over aliens of marsmannetjes, geen enkele getuige heeft zoiets staan fantaseren. Nee, ze hebben immense tuigen gezien, die ze absoluut niet konden thuisbrengen. HUMO: Jullie zijn ook gaan experimenteren met een ballon, die opgetuigd was als een verlichte driehoek. Istasse: Ja. Op een bepaald moment tijdens onze research waren we ervan overtuigd dat het een blimp, een telegeleide ballon, was: zo’n ding vliegt ook heel traag en maakt ook geen geluid en daarmee zouden we op zijn minst een déél van de getuigenissen kunnen verklaren. We hadden daarvoor een Amerikaanse ballon ingehuurd, maar dat is een ongelooflijk gedoe geworden. Eerst moet je dat ding ter plaatse brengen met een lichte vrachtwagen, dan moet je ’m opblazen met helium, dan moet je de besturing afstellen, want zo’n blimp zeilt met de wind alle richtingen uit. En dan hadden we nog niet eens de lichten aangebracht! Die getuigen spreken van phares, van schijnwerpers die vanaf honderd meter hoogte de grond verlichten. Maar als je zulke sterke lichtbronnen wil, moet je honderd kilo spots aan die ballon hangen, onmogelijk dus! En ik kan er nu om lachen, maar wij hebben daar drie nachten in het veld gelegen om dat ding ocharme vijftien minuten in de lucht te krijgen. Laat staan dat het in staat zou zijn om op één avond aan honderden mensen te verschijnen in een gebied dat zo groot is als de provincie Luik! Nee, we hebben grif moeten toegeven: nog geen halve kans op één miljard dat het een bestuurbare ballon is geweest. Pas op, een ander had dat ene kwartiertje zo kunnen filmen alsof dat ding imposant en wendbaar leek, maar dat zou pas van kwade trouw hebben getuigd. HUMO: Vandaar de conclusie dat jullie het ook niet weten. Istasse: Ja, en dat wringt. Ik zit er nog heel dikwijls op te dubben. En ik vraag mij ook af waarom de wetenschappelijke wereld niet meer onderzoek verricht. Zo’n intrigerend onderwerp! Het straffe was: mijn cameraman en geluidsman waren sceptici pur et dur, maar nadat ze de getuigen hadden gehoord, moesten ze ook toegeven: il y a quelque chose! Meer nog, zowat de hele redactie bij ons is intussen van mening dat daar iets heel bijzonders is gebeurd. Die getuigen hebben de doorslag gegeven. Omdat ze zo onder de indruk waren, ook nu nog, twintig jaar na de feiten. En dat kan toch niet zijn omdat ze toen een laagvliegend vliegtuig hebben gezien?! In de archieven van Sobebs hebben we ook de bandjes beluisterd van hun antwoordapparaat, dat dag en nacht aanstond tijdens de ufo-golf. Hoe sommige mensen dan bellen! Helemaal over hun toeren, en helemaal in paniek door wat ze gezien hebben. Dus ja, wat is dat geweest dat het – zelfs vanuit de lucht – zo’n schrikeffect kon sorteren?!
CALEIDOSCOOP
OP HET KERKHOF Ook zij heeft in 2009 niet de minste moeite om zich die avond van toen voor de geest te halen. En zo staan we opnieuw onder dat lichtgevende tuig, zoals ze het uitvoerig beschreef in Humo van 4 januari 1990: ‘Tien maanden tevoren was onze oudste dochter omgekomen in een verkeersongeval. Sindsdien ga ik haar graf elke avond bezoeken, het kerkhof ligt hier honderd meter vandaan, en bijna altijd is m’n jongste dochter bij me. Het is een mooi kerkhof met vaak verse bloemen en elke avond worden de lantaarntjes op alle graven ontstoken, dat is hier traditie. Ik vind dat stemmig, ik voel me daar thuis.’ ‘Ook die avond verlieten we rond 19 uur ons huis. Het was windstil. De hemel was klaar en helder, het vroor misschien een graad of twee. Toen we bij het graf kwamen, zagen we het. Ongeveer dertig meter boven de dennen die het kerkhof afzomen hing iets dat een groot licht op die bomen afstraalde. Een groot en donker volume dat de hele tijd van vorm wisselde. Nu eens een driehoek, dan weer een vierkant, dan een rechthoek. Er waren ook lichten die mee bewogen en die soms in onze ogen schenen. De hele tijd was er een schrapend-grommend geluid. Dat kwam met korte stoten, dat leek samen te gaan met het wisselen van die vorm. Ook de lichten veranderden van kleur. En dat wervelde, dat draaide, dat schommelde en schoof door elkaar, het was alsof we door een caleidoscoop keken. Mijn dochter werd bang en wilde naar huis. Ik was nieuwsgierig, ik wilde dichterbij gaan om het beter te zien.’ Ze weet ook nog heel goed dat er stralen van dat ding wegsprongen, ‘stralen zoals kinderen ze tekenen bij de zon’. Tien minuten lang hebben ze dat ‘lichtplatform’ gezien en toen dreef het weg, ‘zo traag als een wolk’. En wat haar nu in 2009 nog altijd aangrijpt, is die angst van haar dochter die maar aan d’r arm trok: ‘Mama, mama, ik wil naar huis!’ En dat zij later ook bang is geworden. In die winter van ’89-’90 gingen ze nog elke avond naar het graf, ‘en al die maanden hebben we daar in angst gestaan! We lieten mekaars arm niet los als we daar waren!’ En dat ze het de vorige keer niet verteld heeft, maar die nacht had geen van beiden kunnen slapen. En haar dochter had dikwijls vanuit haar kamertje geroepen: ‘Mama, ben je daar nog? Mama, ben je ook nog wakker?’ En nu twintig jaar later staat ze nog altijd regelmatig bij dat graf en dan gebeurt het nog altijd dat ze schuw naar die dennen kijkt. Wát is daar toch gebeurd, en waarom moest ons dat overkomen?! En dat op tv of in de krant maar het woord ufo moet vallen, en dan is ze gelijk al nerveus ‘met een huiveren alsof mij een koorts overvalt.’
JUMBO
ZONDER STAART De Brouwer bracht het nadien tot generaal en werkte na zijn pensioen (in ’95) voor de Verenigde Naties. Dat de zaak hem nog steeds intrigeert, is duidelijk. In 2007 nam hij deel aan een internationale conferentie in Washington, waar onder andere hooggeplaatste militaire autoriteiten verslag uitbrachten over bijzondere ufo-waarnemingen in hun land. De Brouwer: Je kan die zaak wat lacherig afdoen, maar als je rechtstreeks contact hebt gehad met de getuigen, kan je alleen maar besluiten dat er zich in die periode iets bijzonders heeft voorgedaan. Vele honderden mensen hebben íéts gezien, en als je rekent dat hoogstens twintig procent naar buiten durft te komen met zo’n relaas, gaat het waarschijnlijk om enkele duizenden. Spijtig genoeg hebben bepaalde media de kwestie toen in het belachelijke willen trekken. Ik denk dan vooral aan de BRT: die heeft het voortouw genomen. Met als rechtstreeks gevolg dat heel wat Vlamingen zeer terughoudend zijn geweest om met hun ervaringen naar buiten te komen. Ik kan dat zeggen omdat een aantal mensen mij persoonlijk op de hoogte hebben gebracht van wat zij toen gezien hebben. Maar nooit mocht ik hun naam vermelden, zo bang waren ze om voor gek versleten te worden. Zo was er een ambtenaar van de NAVO die ik zeer goed kende, en die een waarneming had gedaan in het Leuvense. Hij kwam ’s morgens buiten, het was nog niet helemaal licht en toen zag hij ‘iets enorms’ boven zijn huis hangen. Hij beschreef het als een ‘jumbojet zonder staartstuk’. Maar dan zonder enig lawaai en zonder enige beweging. Hij dacht: ik ben nog niet goed wakker, stapte in zijn auto, schoof het dak weg en toen zag hij dat grijze tuig opnieuw. Het begon te bewegen en is vervolgens zonder enig geluid verdwenen. Dat is hij mij in vertrouwen komen vertellen: hij zat er al vijf jaar mee en had het nog aan niemand durven zeggen, niet eens aan zijn vrouw! Wat mij in de overtuiging sterkt dat veel meer mensen bijzondere waarnemingen hebben gedaan zonder dat de buitenwereld er weet van heeft. Eind 1990 kreeg ik ook een bekend journalist aan de lijn. Hij had die morgen in Sterrebeek het ‘klassieke’ driehoekige platform gezien met enorme lichten in elke hoek, maar ook zijn naam mocht ik niet noemen. Diezelfde dag kreeg ik nog twee telefoons van mensen die hetzelfde signaleerden – ook in de buurt van Sterrebeek en Tervuren. Het geval van legerkolonel André Amond, een burgerlijk ingenieur, heb ik van heel nabij gevolgd. Hij was op 11 december 1989 met zijn vrouw onderweg naar Gembloux toen zij ineens een ‘complex van lichtpanelen’ zagen, dat traag en parallel met hen meevloog. Toen ze stopten, keerde het ding zich naar hen en kwam het plots dichterbij, zeer imposant en in zekere zin ook agressief, in die mate dat zij uit angst rechtsomkeer wilden maken. En dan is het tuig even plots met zeer hoge snelheid verdwenen. Sceptici zijn later gaan beweren dat hij een Puma-helikopter had gezien! Complete onzin. Vorig jaar nog heb ik meegewerkt aan een gedetailleerde studie van zijn observatie (zo’n vijftig bladzijden, jh), we hebben alle mogelijke sporen onderzocht en het is nog steeds een volslagen raadsel wat daar gebeurd is. HUMO: U stopt er blijkbaar nog steeds tijd in? De Brouwer: Pas de laatste jaren. Kort na die ufo-golf ben ik generaal van de luchtmacht geworden en heb ik de kwestie aan de kant gezet. Ik had andere zaken aan het hoofd en van een man in zo’n officiële functie wordt niet verwacht dat hij zich met dit soort fantasieën bezighoudt. Maar na mijn werk bij de Verenigde Naties had ik tijd om één en ander weer op te zoeken. Over die ‘ufo-golf’ in België is heel wat verschenen op het internet en ik zag dat men nog altijd met hypotheses kwam aandraven dat het militaire vliegtuigen of helikopters of zeppelins waren geweest. Die desinformatie was voor mij ook de reden waarom ik aanwezig wilde zijn op die conferentie in Washington. HUMO: Door wie was die conferentie georganiseerd? De Brouwer: Onder andere door de groep Coalition For Freedom of Information, mensen die willen dat UAP’s (unexplained aerial phenomena) ernstig worden genomen op wetenschappelijk vlak. Zij vragen ook dat regeringen hun informatie daarover publiek zouden maken. Ik moet zeggen dat ik onder de indruk was van de sprekers. Dat waren stuk voor stuk erg geloofwaardige mensen: naast fysici en astronomen was er vooral high ranking personnel uit kringen van luchtmacht, landmacht en veiligheidsdiensten, van over de hele wereld. Zo was er majoor Santa Maria Huertas, een jachtpiloot van de Peruaanse luchtmacht met een allicht unieke ervaring. Hij was verwikkeld geraakt in een soort dog fight met een ‘ballonvormig ding’ en die schermutseling is vanop het tarmac gevolgd door achttienhonderd manschappen van zijn basis. Hij heeft zelfs geschoten op dat tuig. (De 30mm-granaten leken het niet te deren. Het gaat om een voorval uit april 1980 dat op de conferentie voor het eerst openbaar werd gemaakt, jh.) IN
DE DOOFPOT De Brouwer: Er zijn nogal wat sceptici die twijfelen aan de authenticiteit ervan, maar die foto is onderzocht in militaire labs en universiteitslabs en niemand heeft ook maar iets gevonden dat op trucage wijst. HUMO: Op 28 november 1991 stond de foto ook op de cover van HUMO. De auteur wilde toen anoniem blijven, maar u hebt met hem gesproken.
De Brouwer: Ja, ik was op een soort workshop, waar hij door verschillende mensen langdurig ondervraagd is en ik kan alleen zeggen dat het een zeer geloofwaardige man was, of jongeman, want op het ogenblik van de feiten was hij twintig. Zijn vriendin had de driehoek met lichten eerst gezien, ze stond er vijf minuten naar te kijken, hij kwam erbij staan en is toen snel naar binnen gelopen om zijn reflexcamera te nemen en hij heeft nog gauw twee dia’s kunnen maken. Op die ene dia stond niks, op de tweede opname leken alleen maar drie lichtspots te zien. Die dia is dan later toch in handen van een professional gekomen en hij zag – met een hogere belichting – dat driehoekige profiel. Die jongen was allerminst op geld of publiciteit uit, en ook dat maakt hem behoorlijk geloofwaardig. HUMO: Begrijp ik het goed dat de luchtmacht en de rijkswacht het fenomeen wel ernstig namen, maar de regering niet? De Brouwer: Dat klopt, ja. Onze regering was bang om zich belachelijk te maken en bij de betrokken ministeries (Tobback op Binnenlandse zaken en Dehaene op Verkeerswezen, jh) heeft men de zaak allerminst serieus genomen. Minister Coëme van Defensie deed dat wel; ik denk dat hij met een aantal getuigen gesproken heeft. Maar kort daarop is hij op de vingers getikt in het parlement – dat hij met geld van de gemeenschap speelde door F-16 jagers in de lucht te sturen – en daarna heeft hij zich teruggetrokken. Er is ook geen medewerking geweest van de krijgsmacht. De stafchef en andere hoge posities in het leger hebben geprobeerd om die zaak volledig in de doofpot te stoppen. BUITENAARDS De Brouwer: Ja, hij hield zich bezig met blimps en dat soort opblaasbare tuigen. Die ballonnen kon hij zogezegd door de lucht sturen en manoeuvres laten uitvoeren zoals beschreven door de getuigen. Om dat te bewijzen vroeg hij dus die absurde som geld. En om te tonen dat hij tot veel meer in staat was, benaderde hij ook de inlichtingendienst van de krijgsmacht: hij kon zogezegd een spionagevliegtuig maken mét twaalf motoren dat toch maar twintig kilo zou wegen. Die man was een fantast en een opportunist. HUMO: Uw slotsom na twintig jaar? De Brouwer: Die tuigen zijn door heel veel mensen gezien, en we hebben ze nog altijd niet kunnen identificeren. En de sceptici hebben mij toch teleurgesteld. Ik verwacht van hen kritische reflectie, maar dan zie je dat sommigen niks van luchtvaart afweten en met om het even welke verklaring voor de dag komen. De meeste sceptici hebben hun geloofwaardigheid verloren voor mij: omdat ze niet objectief zijn en omdat ze bepaalde hypothese a priori uitsluiten. HUMO: U bedoelt: de buitenaardse hypothese? De Brouwer: Zoals de meeste mensen heb ik een ingebouwd defensiemechanisme dat mij zegt dat die buitenaardse hypothese niet mogelijk is, maar je kan ze niet wegcijferen: die waarnemingen kunnen niet verklaard worden met onze huidige technologie. En dat móét ons bezighouden; de kwestie is te ernstig om ze in het ridicule te trekken. *** De Belgische golf van onverklaarbare lucht- en lichtfenomenen hield aan van november 1989 tot zowat maart 1991. Grote uitschieters waren de nacht van 29 november 1989, met meer dan honderdveertig waarnemingen, en de nacht van 12 maart 1991, met bijna driehonderd getuigenissen. Na de uitzending van ‘Questions à la Une’ op 24 oktober 2007 hebben zich nieuwe getuigen gemeld die hun observatie tot dan toe voor zich hadden gehouden. Zo ook een leerkracht uit Stavelot, die op 8 november 1989 en bij klaarlichte dag een enorme driehoek zag op de E42 nabij Francorchamps (zie gereconstrueerde illustratie p. 129). Het ding hing zo laag dat de getuige vreesde dat ‘het de hoogspanningskabels zou raken’. Jan Hertoghs
UFO Evidence: Belgium UFO Sightings » Analyse van de foto's door Prof. A. Meessen » Cobeps - Comité Belge d'étude des phénomènes spatiaux »
|
